Spektakl „Walentyna”

W ramach 4. edycji festiwalu Wyłącz System odbyły się trzy przedstawienia spektaklu „Walentyna”. Sztuka wystawiona została w dniach 2-3 czerwca 2012 roku w warszawskim Teatrze Studio. „Walentyna” ma charakter monodramu, w roli głównej wystąpiła Julia Kijowska, a za reżyserię odpowiadał Wojciech Faruga. Oboje artystów wspólnie stworzyło scenariusz. Julii Kijowskiej na scenie towarzyszyły również emerytowane śpiewaczki z Warszawskiego Chóru Żeńskiego „Harfa”.

Spektakl „Walentyna” przybliża biografię słynnej radzieckiej kosmonautki Walentyny Tiereszkowej, która w 1963 roku jako pierwsza kobieta odbyła podróż okołoziemską. Po szczęśliwym powrocie z ekspedycji do Moskwy, Tiereszkowa stała się w całym „bloku wschodnim” ikoną popkultury – poświęcane jej były filmy, piosenki i programy telewizyjne. Została również odznaczona najważniejszymi orderami narodowymi, w tym orderem Bohatera Związku Radzieckiego, a także zasiadła w najwyższych gremiach politycznych i państwowych. Jak to się stało, że ta pochodząca z prowincji szwaczka stała się jedną z bardziej rozpoznawalnych kobiet swoich czasów? Na to właśnie pytanie próbuje odpowiedzieć spektakl Wojciecha Faruga i grającej kosmonautkę Julii Kijowskiej.

Fragment ekranizacji spektaklu „Walentyna” zrealizowanej przez Teatrotekę Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych

W spektaklu wykorzystane zostały zapiski Tiereszkowej pochodzące z jej pamiętnika oraz wypowiedzi radzieckich kosmonautów zaczerpnięte z filmu dokumentalnego Stan nieważkości autorstwa Macieja Drygasa.

Tematyka „Walentyny” wpisuje się w jeden z przewodnich motywów 4. edycji festiwalu Wyłącz System i zarazem jego główne hasło – „Kobiety wobec systemu”. Intencją organizatorów było ukazanie roli kobiet w rzeczywistości socjalistycznej oraz próba zarysowania kobiecej perspektywy walki o wolność. Nietuzinkowa biografia Walentyny Tiereszkowej doskonale wpisuje się w taką problematykę.

Spektakl „Walentyna” doceniony został zarówno przez publiczność, jak i krytykę. W 2015 roku monodram otrzymał jedną z głównych nagród na międzynarodowym festiwalu World Fest Houston oraz Nagrodę Publiczności na festiwalu Teatroteka Fest w 2017. Kunszt sceniczny Julii Kijowskiej sprawił, że otrzymała ona nagrodę aktorską na Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry”.

Za sprawą Teatroteki Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych „Walentyna” doczekała się również ekranizacji telewizyjnej. Jej premiera miała miejsce w 2014 roku w Telewizji Polskiej.